Wyrażanie przeszłości za pomocą czasu Präsens?

Chcąc wyrazić wydarzenia przeszłe nie zawsze musimy stosować czas przeszły Perfekt, Imperfekt czy Plusquamperfekt. Może wydawać się to trochę dziwne, ale przeszłość można również wyrazić za pomocą czasu teraźniejszego Präsens.

Im Jahre 1939 bricht der zweite Weltkrieg aus. – W roku 1939 wybucha druga wojna światowa.
Neulich treffe ich meinen Freund. – Ostatnio spotkałem swojego przyjaciela.

Zdania te wyrażają zdarzenia przeszłe, choć użyty jest czas teraźniejszy. Tego sposobu wyrażania przeszłości nie stosujemy jednak w potocznej mowie, a jedynie możemy spotkać w tekstach literackich. Pamiętajmy jednak, że jeśli chcielibyśmy użyć tej formy pisząc jakieś opowiadanie, to musimy obowiązkowo w zdaniu użyć również okolicznika czasu, np.: neulich, in der letzten Zeit, im vergangenen Jahr itp. .

Czy można stosować Perfekt do wyrażania przyszłości ?

Podobnie jak w poprzednim przypadku, również czas przeszły Perfekt może nie tylko wyrażać zdarzenia z przeszłości. Za pomocą tego czasu można również powiedzieć o tym, co dopiero się wydarzy, np.:

In einem Jahr habe ich das Studium beendet – Za rok ukończę studia.
Bald hat er das Haus verkauft – On wkrótce sprzeda dom.

Wyrażenie przyszłości za pomocą czasu Perfekt akcentuje, że dana czynność lub zdarzenie w podanym okresie na pewno się dokona. Obowiązkowo w takim zdaniu musi być użyty okolicznik czasu, np.: bald, in zwei Wochen, bis Montag itp.

Czas Perfekt do wyrażania przyszłości stosuje się często zamiast bardziej skomplikowanego czasu Futur II.

In einem Jahr werde ich das Studium Beendet haben – Za rok ukończę studia.
Bald wird er das Haus verkauft haben – Wkrótce on sprzeda dom.

Po ‚gehen’ i ‚bleiben’ stawiamu bezokolicznik poprzedzony partykułą ‚zu’ ?

Chociaż po czasownikach oznaczających ruch nie stawiamy przed bezokolicznikiem partykuły zu, to w jednym przypadku musimy postąpić inaczej.
Zazwyczaj mówimy:

Ich gehe heute schwimmen.- Idę dzisiaj pływać.
Die Mutter geht in die Stadt einkaufen – Mama idzie do miasta robić zakupy

Jednak poniższe zdanie również będzie poprawne:

Das Radio geht zu reparieren.
Na język polski przetłumaczymy je: ‚Radio da się naprawić’

Inaczej w języku niemieckim moglibyśmy to zdanie wyrazić za pomocą czasownika können.

Das Radio kann man reparieren.

Reguła mówi, że jeśli czasownik gehen będziemy chcieli użyć w sensie, że jakaś czynność jest możliwa do wykonania, np.:

To da się naprawić / Ten tekst da się nauczyć / Tę potrawę da się zjeść,
to występujący w zdaniu bezokolicznik musi być poprzedzony partykułą zu.

W podobny sposób można użyć czasownika bleiben, po którym zazwyczaj występuje bezokolicznik bez zu:
Das Kind bleibt zu Hause sitzen – Dziecko zostaje siedzieć w domu.
Das Auto bleibt in der Garage stehen – Samochód pozostanie stać w garażu.

Ale w konstrukcjach :

Das Resultat bleibt abzuwarten.
Der Text bleibt zu korrigieren.

widzimy jednak, że bezokoliczniki są poprzedzone partykułą zu.
Sens powyższych zdań można wyrazić za pomocą czasownika modalnego müssen:

Das Resultat muss abgewartet werden.
Der Text muss korrigiert werden.
Na język polski przetłumaczymy te zdania:
‚Na rezultat trzeba poczekać’
‚Tekst musi być poprawiony’

Podsumowując: Jeśli czasownik gehen wyraża jakąś możliwość, a czasownik bleiben wyraża konieczność, to występujące w takich zdaniach czasowniki w bezokoliczniku muszą być poprzedzone partykułą zu.

‚Komm du zu mir!’ -Czy nie dziwne?

Zaimki osobowe du i ihr w trybie rozkazującym zazwyczaj są odrzucane:
Mach du die Hausaufgabe !
Lernt ihr fleißig !

Czy zatem zdanie z nagłówka Komm du zu mir! jest błędne? Otóż wcale nie!
Jeśli chcemy szczególnie zaakcentować, że nasza prośba lub rozkaz dotyczy konkretnych osób, to nie musimy odrzucać zaimka osobowego:
Macht ihr es bitte! – WY to zróbcie!
Lies du den Text vor! – TY przeczytaj ten tekst!

‚Ich habe das Brett durchgebohrt’ czy ‚Ich habe das Brett durchbohrt’ ?

Ucząc się języka niemieckiego należy zwrócić uwagę na to, że pewne czasowniki są rozdzielnie złożone, a inne nierozdzielnie. Jest jednak jeszcze cała grupa czasowników, które są i rozdzielnie złożone i nierozdzielnie złożone. Takim czasownikiem jest np.: durchbohren.

Różnica będzie polegała na znaczeniu. Niektóre czasowniki z przedrostkiem durch- mogą być rozdzielnie i nierozdzielnie złożone z tą różnicą, że jeśli czasownik akcentuje rezultat czynności, to jest rozdzielnie złożony, a jeśli większą uwagę przywiązujemy do sposobu wykonania czynności to użyjemy formy nierozdzielnie złożonej:

Ich habe das Brett durchgebohrt – Przepiłowałem tę deskę (Ważne jest, że już skończyłem i dziura jest gotowa)
Ich habe das Brett durchbohrt – Przepiłowałem tę deskę. (Ważne jest, że przepiłowałem, a nie np.: przełamałem

To czy dany czasownik powinien być użyty rozdzielnie czy nie zależy również od tego, czy jest on czasownikiem przechodnim czy nie, tzn., czy można utworzyć stronę bierną.

Jeśli utworzenie strony biernej jest możliwe, to czasownik jest zazwyczaj nierozdzielnie złożony:
Der Sportler übersprang die Höhe von 2,30 m.
Die Höhe 2,30 m ist vom Sportler übersprungen worden.

Das Feuer sprang auf das Nachbarhaus über.
Es wurde vom Feuer auf das Nachbarhaus übergesprungen.

Zasada ta dotyczy czasowników z przedrostkiem durch- i über-.

Inna reguła umożliwia odpowiednie zastosowanie czasowników z przedrostkiem um-, które również mogą być rozdzielnie i nierozdzielnie złożone.

Czasownik jest rozdzielnie złożony :

a) jeśli podmiot się porusza ( dotyczy czasowników nieprzechodnich) lub ‚robi’ coś ze sobą:
Der Wind sprang von Süd auf West um – Wiatr zmienił kierunek z południa na zachód.
Die Hunde umsprangen den Dieb – Psy obskoczyły złodzieja.
Er ist nach Deutschland umgezogen. – On przeprowadził się do Niemiec.
Man hat den Platz mit Draht umgezogen – To miejsce otoczono drutem.

b) jeśli obiekt bezpośrednio ‚dotknięty’ jest przez wykonawcę jakiejś czynności:
Ich habe die Möbel umgestellt – Przestawiłem meble. (Aby przestawić meble, musiałem je uchwycić)
Die Polizei hat das Haus umstellt. – Policja obstawiła dom. (Nie ma bezpośredniego kontaktu między policją, a domem)

Tworzenie form żeńskich nie takie proste !

Geschäftsmann to handlowiec, Geschäftsfrau to handlowiec, ale kobieta, Ehemann to małżonek, Ehefrau to małżonka, i tak dalej i tak dalej…

Tworzenie rodzaju żeńskiego zawodów jest ogólnie znane i nie sprawia większych trudności. Czy jednak możemy mieć pewność, że ten sposób tworzenia formy żeńskiej pozwala zawsze na stworzenie poprawnej formy? Rzeczywistość pokazuje jednak, że nie. I takim bardzo ciekawym rzeczownikiem jest der Amtmann – zarządca. Forma żeńska brzmi: die Amtmännin.

Jeśli jednak zwracamy się bezpośrednio do osoby tego zawodu to powiemy:
Herr Amtmann ! Ich möchte……………
Ale jeśli to będzie kobieta to nie powiemy : Frau Amtmännin! Ich möchte…………,
tylko :
Frau Amtmann! Ich möchte ……….

Niezwykła odmiana ‚Jesus Christus’ !

Tak często wspominane imię Jezusa Chrystusa ma w języku niemieckim specyficzną odmianę:

N. Jesus Christus
G. Jesu Christi
D. Jesu Christo
A. Jesum Christum

Jednak poza formą dopełniacza można również nieodmiennie używać tego imienia i spotykana również odmiana to:

N. Jesus Christus
G. Jesu Christi
D. Jesus Christus
A. Jesus Christus

Jeśli jednak imieniu towarzyszy słowo Herr, to wówczas nie można odmieniać Jesus Christus:

N. Herr Jesus Christus
G. Herrn Jesus Christus
D. Herrn Jesus Christus
A. Herrn Jesus Christus

‚Man’ i ‚frau’.

Zaimek bezosobowy man jest powszechnie znany i często używany:

Man spricht Deutsch in der Schweiz – W Szwajcarii mówi się po niemiecku.
Man trinkt hier gern Wein – Tutaj pije się chętnie wino.

Jednak nie jest to jedyna forma zaimka bezosobowego w języku niemieckim. Jak wiadomo język nie jest hermetycznie zamkniętym systemem, ale ulega różnorakim wpływom i przemianom, wskutek czego pojawia się wiele nowych słów lub już istniejące nabierają innego znaczenia czy zaczynają pełnić inne funkcje w zdaniu. Tak jest ze słowem frau, kóre może występować również w roli zaimka bezosobowego:

Das sollte man inzwischen verstanden haben = Das sollte frau inzwischen verstanden haben – Powinno się to było tymczasem zrozumieć.

‚Weil’ i szyk prosty?

Spójnik weil wprowadzający zdanie podrzędnie złożone przyczyny, narzuca szyk zdania, w którym czasownik stoi na końcu :
Ich gehe nicht zur Arbeit, weil ich krank bin – Nie idę do pracy, bo jestem chory.

Czasami jednak można usłyszeć zdanie:

Ich habe dieses Buch dreimal gelesen, weil es war sehr interessant – Przeczytałem tę książkę trzy razy, ponieważ była bardzo interesująca.

Widać, że w powyższym zdaniu użyty został szyk prosty. Czy znaczy to, że zdanie jest błędne? Otóż wcale nie! W języku potocznym możliwe jest użycie takiej właśnie konstrukcji, ale w pismach oficjalnych należy unikać takiego sposobu.

‚Trüb’ czy ‚trübe’ ?

Często spotykamy formy czasowników w roli orzecznika z dodatkową końcówką -e, np.:
öde, bange, solide, lange, träge.
Der Film ist lang(e).
Die Brücke ist solid(e).

Nie należy jednak sądzić, że jest to jedynie intencja mówiącego, czy użyje formę z końcówką -e czy też bez niej.

Zasada mówi, że dodatkową końcówkę -e zazwyczaj dodajemy do jednosylabowych, nie wywodzących się od innych części mowy przymiotników zakończonych na -s, – b, – d, -g. /przykłady powyżej/