Co wybrać ‚alleine’ czy ‚allein’?

Obydwie formy są poprawne, przy czym ‚allein‚ stosowane jest oficjalnie, natomiast w mowie potocznej używane jest często ‚alleine‚.

Jeśli ‚allein‚ pełni funkję spójnika: ‚aber‚ lub ‚jedoch‚, to wówczas powinno być oddzielone przecinkiem np.: ‚Die Botschaft hör ich wohl, allein fehlt mir der Glaube‚ (Goethe, Faust I)
W połączeniu z czasownikiem lub imiesłowem słówko ‚allein‚ piszemy zawsze oddzielnie,
Np.: allein reisen, die allein erziehende Mutter

Poprawnie czy nie : ‚Ich werde allein die Aufgabe lösen müssen’ ?

Aż nader często można spotkać w różnego rodzaju repetytoriach zdania z użyciem czasowników modalnych w czasie przyszłym Futur I. I na pozór nic w tym dziwnego nie byłoby, gdyby nie fakt, że czasowniki modalne w języku niemieckim nie mogą występować w czasie przyszłym, gdyż jest to konstrukcja błędna. Czasowniki modalne są tzw. czasownikami ułomnymi i nie można od nich tworzyć niektórych form gramatycznych. Tak więc poprawna forma tego zdania brzmi : Ich muss allein die Aufgabe lösen.

Co wybrać : ‚Ich brauche den Satz aufzuschreiben’ czy ‚Ich brauche den Satz aufschreiben’ ?

Każdy maturzysta chcący zdawać maturę z języka niemieckiego potrafi wymienić z jakimi czasownikami możemy w zdaniu użyć bezokolicznik bez ‚zu‚, a po jakich konstrukcjach musimy poprzedzić czasownik występujący w bezokoliczniku partykułą ‚zu‚. Poza oczywistymi przypadkami, o których możemy przeczytać w każdej podręcznej gramatyce języka niemieckiego jest jeszcze kilka ciekawostek.

Po czasowniku brauchen możemy postawić bezokolicznik zarówno z partykułą ‚zu‚ jak i bez niej, z tą różnicą, że ‚zu‚ użyjemy częściej w wypowiedzi w formie pisemnej, a konstrukcję bez ‚zu‚ spotkamy w języku mówionym.

Podobnie jest w przypadku czasownika helfen, po którym bezokolicznik również może występować z ‚zu‚ i bez ‚zu‚. Tutaj jednak o tym czy postawimy ‚zu‚ czy nie, decyduje najprościej mówiąc ‚skomplikowaność’ zdania. Jeśli budujemy proste zdanie oznajmujące składające się z niewielu części, to wówczas powiemy Ich helfe der Mutter kochen.

Jeśli zdanie będzie jednak dosyć rozbudowane to użyjemy partykuły ‚zu‚ i oddzielimy na dodatek konstrukcję bezokolicznikową przecinkiem np: Ich helfe heute der Mutter, nach der in meinem Zimmer gemachten Ordnung ein köstliches Mittagessen für die ganze Familie vorzubereiten.

No i jeszcze jeden czasownik, o którym się prawie wcale nie pisze, a po którym zazwyczaj, poza jednym przypadkiem, musimy użyć partykuły ‚zu‚. Chodzi o czasownik ‚bitten‚.

Zazwyczaj powiemy: Wir bitten euch diese Videokassette mitzubringen, czyli z ‚zu’. Ale jeśli jest to bardzo krótkie zdanie o charakterze stanowczej prośby np.: Bitte die Tür schließen! Bitte nicht stören!, to wówczas nie stawiamy partykuły ‚zu’

‚Als’ i co dalej ?

Jest rzeczą oczywistą, że po każdym przyimku należy postawić np.: rzeczownik czy zaimek w odpowiednim przypadku. Po zu czy po nach postawimy rzeczownik zawsze w celowniku, a po für czy ohne zawsze w bierniku, ale z przyimkiem als jest trochę inaczej. Zazwyczaj nie poprzedzamy rzeczowników występujących ze spójnikiem als żadnym rodzajnikiem, a więc nie ma problemu z określaniem przypadków, np.:
Er arbeitet als Lehrer.

W zdaniu tym jest oczywiste, że rzeczownik Lehrer jest w mianowniku, ale sytuacja się komplikuje w innego rodzaju zdaniu:
Ich kannte diesen Mann als Schüler.

Możemy przetłumaczyć to zdanie na język polski na dwa sposoby: ‚Znałem tego pana jako uczeń’ (tzn. Ja byłem uczniem wtedy) lub ‚Znałem tego pana jako ucznia’ (tzn. On był wówczas uczniem). Oczywiście w zależności od intencji mówiącego jest poprawne zarówno pierwsze jak i drugie tłumaczenie.

W języku niemieckim, gdy nie używamy rodzajnika jest ta różnica niezauważalna, ale w przypadku rzeczowników odmiany słabej musimy na to zwrócić uwagę, czyli :
Ich kanne diesen Mann als Student będzie znaczyć: Znałem tego pana jako student – i to ja byłem wtedy studentem, ale w zdaniu:
Ich kannte diesen Mann als Studenten. Znaczenie będzie trochę inne: Znałem tego pana jako studenta – on był wtedy studentem.

‚Der Soldat wurde durch einen Schuß getroffen’ – czy aby na pewno?

Przy tworzeniu strony biernej jest oczywiste, że przyimek von stawiamy przed sprawcą czynności np.:
Der Kranke ist von dem Arzt untersucht worden.
Natomiast durch przed rzeczownikiem, który oznacza środek, przyrząd lub powód, przez który dokonuje się jakaś czynność, np.:
Das Fußballspiel wird durch das Fernsehen übertragen.
Na pozór wydaje się wybór odpowiedniego przyimka w stronie biernej bardzo prosty, czy jest jednak rzeczywiście tak prosto? Otóż wcale nie ! Spójrzmy na dwa poniższe zdania :
Der Soldat wurde von einem Schuß getroffen.
Der Soldat wurde durch einen Schuß getroffen.

Według przytoczonej wcześniej reguły, drugie zdanie jest poprawne. Ale zdanie pierwsze też nie jest błędne w języku niemieckim. Czasami bowiem wybór odpowiedniego przyimka uzależniony jest sensu użytego czasownika. W zdaniu pierwszym Der Soldat wurde von einem Schuß getroffen zaakcentowane jest, że to właśnie kula trafiła żołnierza i nie interesuje nas kto strzelał, natomiast w zdaniu drugim: Der Soldat wurde durch einen Schuß getroffen ważniejsze jest, że ktoś strzelał i zranił (akcentowany jest czasownik) żołnierza pociskiem.
Należy również pamiętać o tym, że o ile w zdaniach musimy wybierać pomiędzy von i durch, to w konstrukcjach złożonych jedynie z rzeczowników używamy tylko przyimka durch np.:
Der König ist vom Diener ermordet worden.
Die Ermordung des Königs durch den Diener.

‚Ich habe gerade ein Cola getrunken’ – a nie ‚eine Cola’ ?

No właśnie! Prawie każdy uczeń powie eine Cola i wszystko będzie poprawnie, bo rzeczownik Cola jest rodzaju żeńskiego, ale mało kto wie, że również rodzajnik das przy rzeczowniku Cola jest możliwy. Czyli można powiedzieć: Ich habe gerade eine Cola getrunken lub Ich habe gerade ein Cola getrunken.
Można jeszcze dodać, że Cola to skrócona forma zastrzeżonej pełnej nazwy COCA-COLA.

Tworzenie strony biernej nie tylko z ‚werden’ .

Jest oczywiste, że stronę bierną tworzymy w języku niemieckim za pomocą czasownika posiłkowego werden, ale zamiast tworzyć ją w sposób tradycyjny, możemy w niektórych sytuacjach użyć czasownika bekommen lub kriegen , np.:
Zamiast:
Die Zeitungen wurden mir geschickt.
możemy powiedzieć:
Ich habe die Zeitungen geschickt bekommen.
lub :
Ich habe die Zeitungen geschickt gekriegt.

Czy ‚heißen’ może znaczyć jeszcze coś innego?

Ich heiße Karl. (Nazywam się Karl)
Das heißt, dass… ( To znaczy, że ……………)

Te znaczenia czasownika heißen są znane każdemu, ale warto wspomnieć, że ten czasownik może być również używany jako czasownik posiłkowy, podobnie jak lassen i znaczy wówczas ‚kazać’, np.:
Er hat mich kommen heißen? (On kazał mi przyjść.)
Ich heiße dir die Hausaufgabe machen. (Każę ci robić zadanie domowe)

‚Brauchen’ nie zawsze wymaga ‚zu’.

Ten bardzo często używany czasownik występuje z bezokolicznikiem zazwyczaj z zu. I jeśli piszemy oficjalny list lub wypracowanie, to musimy zawsze postawić przed bezokolicznikiem słówko zu:
Ich brauche heute meine Eltern anzurufen.

W mowie potocznej możemy również użyć bezokolicznika bez zu i będzie to zdanie całkiem poprawne:
Ich brauche heute meine Eltern anrufen.

Dodatkowe -e w trybie rozkazującym.

Tworząc formę trybu rozkazującego w 2 os. l.p. w większości przypadków możemy, musimy lub nie wolno nam dodać dodatkowej litery -e. Przypomnijmy najważniejsze reguły:

Dodatkowe -e dodajemy obowiązkowo jeśli:

– temat czasownika kończy się na -ig:
entschuldigen – Entschuldige! a nie Entschuldig!

– temat czasownika kończy się na :-d, -t, -ffn, -tm :
atmen – Atme!
reden – Rede!
öffnen – Öffne!

– bezokolicznik czasownika zakończony jest na -eln, -ern:
schütteln – Schüttle!
kichern – Kichere nicht!

Nie wolno dodać dodatkowej litery -e jeśli:

– zmienia się samogłoska rdzenna ‚e’ na ‚i’ :
geben – Gib! a nie Gibe!

Ale od tej reguły jest jeden wyjątek, a mianowicie czasownik sehen.
Zazwyczaj tryb rozkazujący ‚Zobacz!’ brzmi w języku niemieckim:
Sieh!

Forma Siehe! będzie również poprawna, ale jedynie jako forma odsyłacza w tekście naukowym.

W większości czasowników regularnych możemy, ale nie musimy dodawać dodatkowej litery -e.