W 1280 roku wydawało się, że Aleksander III zakończy swe rządy w pełnej chwale – przez całe swoje życie nie złożył ani razu hołdu wasalnego Anglii, pokonał Norwegów pod Largs i przyłączył do Szkocji Hebrydy i Wyspę Man (wcześniej norweskie). Zadbał również o następców – miał dwóch synów i córkę.

W 1281 jego córka Małgorzata poślubiła Eryka II, księcia norweskiego. Wkrótce po tym ślubie rozpocząła się seria nieszczęść – zmarł młodszy syn Aleksandra, Dawid. Dwa lata później podczas porodu zmarła Małgorzata. W styczniu 1284 zmarł następca tronu, Aleksander. Istniały jes zcze szanse na nowego następce, gdyż Aleksander III, dziesięć lat po śmierci żony, wziął ślub z Yolandą de Dreux. Jednak w marcu następnego roku zginął w wyniku upadku z konia. W tym momencie jedynym prawowitym następcą była trzyletnia córka Małgorzaty, również Magorzata (często zwana „panną norweską”).

Wkrótce rozgorzała walka o tron i aby uchronić kraj od wojny domowej regenci poprosili o arbitraż króla Edwarda I. Oczywiście Edward zaczął składać propozycję, które jemu byłyby najbardziej na rękę – zaproponował by pod jego opieką królową została mała Małgorzata. Do tego zasugerował, że dobrze byłoby gdyby Małgorzata poślubiła jego syna Edwarda. 18 lipca 1290 zawarto traktat w Birgham, który nadawał mocy prawnej propozycją Edwarda I. Król Angielski wysłał po małą królową statek, jednak ojciec Małgorzaty wolał by odwieźli ją Norwegowie. Pod koniec sierpnia ośmioletnia królowa zmarła podczas podróży morskiej, gdy statek dopływał już do Orkad. Wszystkie ustalenia stały się nieważne, a w Szkocji pojawiło się trzynastu kandydatów do tronu. Jej ciało przewieziono spowrotem do Bergen, gdzie została pochowana w pobliżu matki.