Karl Dedecius


Karl Dedecius, wybitny tłumacz literatury polskiej na język niemiecki, który wojnę przeżył jako skrzypek frontowy, ma na swoim koncie ponad 200 publikacji na temat literatury polskiej.
Karl Dedecius, wybitny tłumacz literatury polskiej na język niemiecki i popularyzator kultury polskiej w Niemczech, urodził się 20 maja 1921 roku w Łodzi. Rodzina jego ojca pochodziła z Czech, matki zaś z niemieckiej Szwabii. Jego rodzice ciężko pracowali, aby syn skończył gimnazjum. Dorastał w atmosferze tolerancji. Świadczyć może o tym fakt, że chodził z Polakami, Niemcami, Żydami, Rosjanami, a także Francuzami do wspólnej klasy. Po zdaniu matury wybucha II wojna światowa, która jest dla Dedeciusa ogromnym wstrząsem. Jako Niemiec został wcielony do Wehrmachtu. Może jednak powiedzieć o wielkim szczęściu, jak sam mówi: ‚…najpierw na tyłach skrzypek w półkowej orkiestrze, potem – na froncie rosyjskim. – Doszedłem za czołgiem do Stalingradu, a nie strzelałem, nie musiałem nikogo zabić’.

Będąc w niewoli zachorował na tyfus. Ważył zaledwie 37 kilogramów. Jego przeżycie graniczyło z cudem.

W 1950 roku wrócił z wojny ale nie do Łodzi, lecz do Weimaru, skąd pochodziła jego żona. Swoje pierwsze prace translatorskie zaczął od tłumaczeń z języka rosyjskiego wierszy Lermanowa i Achmatowej. Jednak jego niechęć do Rosji z czasów niewoli sprawiła, że zmienił kierunek tłumaczeń z literatury rosyjskiej na literaturę polską.

W 1979 roku założył Niemiecki Instytut Polski w Darmstadcie, którego dyrektorem był do 1998 roku. Tłumaczenia literatury polskiej publikuje od 1959 r. Przekłada przede wszystkim lirykę i aforystykę. Wydał około 200 publikacji książkowych na temat literatury polskiej, w tym 50 tomów w bibliofilskiej serii ‚Biblioteka Literatury Polskiej’. Tłumacz i na obszarze niemieckojęzycznym bodaj najlepiej zasłużony ambasador kultury polskiej jest tłumaczem utworów tak znanych poetów jak: Z. Herbert, T. Różewicz, Cz. Miłosz, W. Szymborska i innych. Jest autorem książek: ‚Deutsche und Polen’, ‚Überall ist Polen’, ‚Polnische Profile’, Zur Literatur und Kultur Polens’, ‚Vom Übersetzen’, ‚Ost West Basar’ i innych. Wspiera i dokumentuje polsko-niemiecką wymianę kulturalną. Karl Dedecius jest laureatem Pokojowej Nagrody Księgarzy Niemieckich (1990). Należy do Niemieckiej Akademii Języka i Poezji w Darmstad oraz do Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Jest doktorem honoris causa uniwesytetów w Kolonii, Łodzi, Toruniu, Lublinie i Krakowie.